JAK WSZCZĄĆ EGZEKUCJĘ?

1. Tytuł wykonawczy

Podstawą egzekucji sądowej jest tytuł wykonawczy, tytuł wykonawczy stanowi tytuł egzekucyjny zaopatrzony w klauzulę wykonalności. Najczęściej tytułem egzekucyjnym jest prawomocne orzeczenie sądowe, takie jak nakaz zapłaty wydany w postępowaniu upominawczym lub nakazowym, czy wyrok zaoczny, zasądzające określone świadczenie pieniężne. Może być nim również ugoda sądowa czy akt notarialny, w którym dłużnik poddał się egzekucji. Co stanowi tytuł egzekucyjny wyczerpująco określił ustawodawca w art. 777 kpc. Kolejnym ważnym elementem jest wspomniana powyżej klauzula wykonalności. Tytułowi egzekucyjnemu pochodzącemu od Sądu (nie wchodzi tu akt notarialny) nadaje klauzulę wykonalności Sąd pierwszej instancji, w którym sprawa się toczy, czyli ten Sąd, który wydał orzeczenie. Klauzulę wykonalności nadaje sąd w formie postanowienia i powinna ona zawierać stwierdzenie, że tytuł uprawnia do egzekucji, a w razie potrzeby oznaczać jej zakres. Brzmienie klauzuli wykonalności określił rozporządzeniem Minister Sprawiedliwości słowami “w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej, dnia … 20… r. Sąd …… w …… stwierdza, że niniejszy tytuł uprawnia do egzekucji w całości/w zakresie … oraz poleca wszystkim urzędom oraz osobom, których to może dotyczyć, aby postanowienia tytułu niniejszego wykonały, a gdy o to prawnie będą wezwane, udzieliły pomocy”.

2. Wniosek egzekucyjny

Kolejnym niezbędnym dokumentem - oprócz tytułu wykonawczego wymaganym do wszczęcia egzekucji - jest wniosek egzekucyjny. Wniosek egzekucyjny powinien odpowiadać wymogom pism procesowych, określonych w art. 126 kpc. oraz wymogom zawartym w art. 797 kpc. W szczególności wskazywać świadczenie, które ma być spełnione, czyli jaką kwotę chcemy wyegzekwować i co się na nią składa (należność główna, odsetki, koszty procesu) oraz sposoby egzekucji. Typowe sposoby egzekucji to egzekucja z ruchomości, czyli samochodu, sprzętu RTV i AGD, maszyn i urządzeń, egzekucja z wynagrodzenia za pracę czy egzekucja z rachunku bankowego. Wyróżniamy również egzekucję z wierzytelności, a także egzekucję z innych praw majątkowych - do tej grupy zaliczają się między innymi udziały i akcje w spółkach prawa handlowego. Najbardziej dotkliwym dla dłużników sposobem egzekucji jest egzekucja z nieruchomości. Wierzyciel może w jednym wniosku wskazać kilka sposobów egzekucji przeciwko temu samemu dłużnikowi. Spośród kilku sposobów egzekucji wierzyciel powinien zastosować najmniej uciążliwy dla dłużnika. Kolejnym niezbędnym elementem wniosku jest podpis wierzyciela, a także wskazanie sposobu przekazania wyegzekwowanych środków (rachunek bankowy, przekaz pocztowy).

3. Pełnomocnictwo

Wierzyciel, który jest w posiadaniu tytułu wykonawczego, może wystąpić o wszczęcie egzekucji osobiście, składając stosowny wniosek egzekucyjny w kancelarii komorniczej lub przesłać go pocztą. Może również być reprezentowany przez pełnomocnika. Funkcję pełnomocnika może pełnić zarówno zawodowy pełnomocnik w osobie adwokata lub radcy prawnego, jak również wstępny i zstępny (rodzice, dzieci), a także rodzeństwo i małżonek wierzyciela, zaś w przypadku osób prawnych również pracownik tej jednostki. Kto może zostać pełnomocnikiem w postępowaniu egzekucyjnym określa art. 87 kpc. Pełnomocnik działa w imieniu oraz na rzecz mocodawcy i złożone przez niego pisma wiążą organ egzekucyjny. Należy pamiętać, że pełnomocnictwo może być w każdej chwili odwołane przez złożenie stosownego oświadczenia przez mocodawcę.

4. Właściwość miejscowa

Właściwość miejscowa określa, który z komorników jest właściwy do prowadzenia postępowania egzekucyjnego przeciwko dłużnikowi. Decydujące w tym przypadku jest miejsce zamieszkania dłużnika. Dla przykładu dla dłużnika zamieszkałego w Toruniu właściwi będą wszyscy komornicy działający przy Sądzie Rejonowym w Toruniu. Dla Bydgoszczy wszyscy komornicy działający przy Sadzie Rejonowym w Bydgoszczy. Od przedstawionego schematu można odstąpić dokonując wyboru komornika w formie pisemnego wniosku (na podstawie art. 8 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji). Wybrany komornik - z wyjątkiem egzekucji z nieruchomości, gdzie właściwość miejscowa jest zastrzeżona - staje się właściwy do prowadzenia egzekucji w granicach Rzeczypospolitej Polskiej.

5. Określenie majątku dłużnika

Skuteczność egzekucji w dużej mierze uzależniona jest od posiadanego majątku przez dłużnika. Precyzyjne jego wskazanie we wniosku egzekucyjnym znacząco usprawnia i zwiększa skuteczność egzekucji. Zatem w interesie wierzyciela jest przekazanie komornikowi jak najwięcej informacji na temat dłużnika i jego majątku, a także wszelkie posiadane dane tożsamości (NIP, REGON, PESEL) oraz właściwe dane adresowe. W przypadku braku wiedzy na temat majątku dłużnika, wierzyciel w oparciu o art. 7971 kpc., może zlecić komornikowi poszukiwanie za wynagrodzeniem majątku dłużnika. W tym celu wierzyciel winien złożyć stosowny wniosek - może go również zawrzeć we wniosku egzekucyjnym. Wynagrodzenie, o którym mowa to 2% przeciętnego wynagrodzenia, płatnego na podstawie wezwania komornika. Poniesiony w ten sposób koszt przez wierzyciela, podlega zwrotowi przez dłużnika na podstawie art. 770 kpc.

6. Współpraca wierzyciela z komornikiem

Wierzyciel jest dysponentem prowadzonego postępowania egzekucyjnego przez komornika. W praktyce oznacza to, że komornik działa w oparciu o wniosek egzekucyjny i w jego zakresie (wyjątek sprawy alimentacyjnej, gdzie działa z urzędu). Wierzyciel w trakcie prowadzonego postępowania może żądać, aby zajęcie ruchomości nastąpiło w jego obecności. W tym wypadku komornik zawiadomi go o terminie, w którym zajęcie ma być dokonane. Jeżeli wierzyciel nie stawi się w wyznaczonym terminie, komornik dokona zajęcia w jego nieobecności. Ponadto wierzyciel jest uprawniony do składania dodatkowych wniosków, zmierzających do sprawnego prowadzenia egzekucji. Komornik zawiadamia Stronę o każdej dokonanej czynności, o której terminie nie była zawiadomiona i przy której nie była obecna oraz na jej żądanie udziela wyjaśnień o stanie sprawy.